Πατάτα: Καλλιεργητική τεχνική, και εγκατάσταση της καλλιέργειας

Προετοιμασία εδάφους - Πριν τη φύτευση

• Η επιλογή χωραφιού πρέπει να γίνεται με βάση το ιστορικό χωραφιού σχετικά με τα κυρίαρχα είδη ζιζανίων. Πχ. αποφυγή φύτευσης πατάτας σε αγρούς με παρουσία δυσεξόντωτων ζιζανίων (πχ. περιπλοκάδα, κύπερη). Πρέπει να αποφεύγονται αγροί με έντονα προβλήματα ζιζανίων, εχθρών και ασθενειών. Συστήνεται η αντιμετώπιση των παραπάνω με εφαρμογή αμειψισποράς.
• Καταστροφή των υπολειμμάτων των προηγούμενων καλλιεργειών και των ζιζανίων ξενιστών. Τυχόν φυτά πατάτας από κονδύλους που παρέμειναν στο χωράφι από προηγούμενη χρονιά ή άλλων σολανωδών πρέπει να καταστρέφονται.
• Εφαρμογή καθολικών διασυστηματικών ζιζανιοκτόνων σε φυτρωμένα ζιζάνια (μεταφυτρωτικές εφαρμογές). Στη συνέχεια, εφαρμογή συχνών θερινών οργωμάτων. Καθαρισμός ή μείωση της πυκνότητας δυσκολεξόντωτων θερινών πολυετών ζιζανίων.
• Συστήνεται εδαφολογική ανάλυση για τα χαρακτηριστικά του εδάφους.
• Να αποφεύγεται η φύτευση πατάτας σε αγρούς που καλλιεργούνταν κηπευτικά και παρουσιάζονταν προβλήματα προσβολής από νηματώδεις του γένους Meloidogyne.. Καλό είναι να γίνετε εφαρμογή εγκεκριμένων νηματωδοκτόνων πριν την φύτευση. Τα νηματωδοκτόνα καταπολεμούν όλα τα είδη των νηματωδών που προσβάλουν την πατάτα (Globodera sp, Meloidogyne sp, Pratylencus sp, κ.α). Να γίνεται εναλλαγή ομάδων νηματωδοκτόνων (οργανοφωσφορικά με καρβαμιδικά) ανά καλλιέργεια, για αποφυγή δημιουργίας του φαινόμενου της μικροβιακής βιοαποδόμησης των νηματωδοκτόνων.
• Συνιστάται η επιλογή ανταγωνιστικής ποικιλίας πατάτας σε αγρούς με έντονο πρόβλημα ζιζανίων.
• Κατά την κατεργασία του εδάφους να φροντίζετε για την καλή αποστράγγιση του εδάφους. Στην καλοκαιρινή καλλιέργεια και σε εδάφη που «νεροκρατούν» να γίνεται όψιμη σπορά οπότε και τα εδάφη είναι λιγότερα υγρά, οι θερμοκρασίες έχουν ανεβεί και έτσι επιτυγχάνεται γρηγορότερη έξοδος των φύτρων από το έδαφος.
• Να χρησιμοποιείται μόνο υγιής πατατόσπορος απαλλαγμένος ασθενειών (πιστοποιημένος).
• Καλό ειναι να γίνεται προβλάστηση του πατατόσπορου 1 - 2 βδομάδες πριν τη φύτευση. Οι κόνδυλοι τοποθετούνται σε στρώσεις (π.χ. τελάρα) σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 8^οC αρχικά στο σκοτάδι και μέχρι να βγάλει φύτρα 0,5 εκ. Στη συνέχεια τοποθετούνται στο φως μέχρι τα φύτρα να γίνουν 1,5 – 2 εκ. οπότε και είναι έτοιμα για φύτευση.
• Σε περιοχές με ιστορικό προσβολών σε ασθένειες να επιλέγονται ανθεκτικές ποικιλίες.
• Συνιστάται να γίνεται ισορροπημένη λίπανση της καλλιέργειας
• Ενθάρρυνση της εφαρμογής οργανικών υλικών στο έδαφος.
• Η φύτευση να γίνεται προς τη φορά του ανέμου. Έτσι εξασφαλίζεται καλύτερος αερισμός των φυτών και κατ΄ επέκταση μειωμένη υγρασία στο περιβάλλον της καλλιέργειας.
• Σε περιπτώσεις υψηλών πληθυσμών εντόμων εφαρμόζονται εντομοκτόνα εδάφους με τη σπορά στις γραμμές φύτευσης.

Λίπανση πριν τη φύτευση

• Οργανική λίπανση μπορεί να γινειμε 5-7 τόνούς ανά στρέμμα κατά το πρώτο όργωμα.
• Ανόργανη λίπανση άζωτο 5-10 κιλά, P2O5 15-20 κιλά, K2O 20-30 κιλά στο στρέμμα.
• Σε περίπτωση που δεν εφαρμόζεται οργανική λίπανση τότε συνιστάται ανόργανη ως εξής: 
  άζωτο 15-25κ, P2O5 20-30 κιλά, K2O 20-30 κιλά στο στρέμμα.
• Σε κάθε περίπτωση ο προσδιορισμός της απαιτούμενης ποσότητας λιπασμάτων θα πρέπει να γίνεται κατόπιν χημικής ανάλυσης του εδάφους.

Λίπανση με σημαντικά μεγάλες ποσότητες αζώτου και καλίου υποβαθμίζει την ποιότητα των κονδύλων ενώ ταυτόχρονα μειώνεται η ξηρά ουσία. Επιπλέον, παρατηρείται αύξηση της ευαισθησίας των φυτών στον περονόσπορο και καθυστέρηση στην ωρίμανση των κονδύλων.

Μη ισορροπημένη λίπανση καθιστά πιο ανταγωνιστικά τα ζιζάνια.

---

 

Πριν το φύτρωμα

• Αύξηση (πριν το φύτρωμα της πατάτας) του ύψους των αναχωμάτων (σαμαριών) και πριν την εφαρμογή προφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων.
• Επιλογή προφυτρωτικού ζιζανιοκτόνου ανάλογα με τα είδη των ζιζανίων που αναμένεται να εμφανιστούν. Προϋποθέτει γνώση του ιστορικού του χωραφιού όσων αφορά στην παρουσία των ζιζανίων. (Συστήνεται η χρήση μιγμάτων ζιζ/νων διαφορετικού τρόπου δράσης)
• Σημαντικό για την ενεργοποίηση των προφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων είναι η δυνατότητα άρδευσης ή επικείμενης βροχόπτωσης μετά την εφαρμογή τους

Προσοχή κατά αυτή την περίοδο θα πρέπει να δοθεί στο έντομο Φθοριμαία (με δραστηριότητα καθ΄όλη τη διάρκεια του έτους ανάλογα με τις θερμοκρασίες(>10°C))

---

 

Μετά το φύτρωμα – Ανάπτυξη φυτών

Εχθροί της καλλιέργειας κατά αυτή την περίοδο: Δορυφόρος, Σιδηροσκούληκα, Αφίδες. Οι ασθένειες: Περονόσπορος, Αλτερνάρια.

---

 

ΖΙΖΑΝΙΑ: Κρίσιμη περίοδος ανταγωνισμού

Κρίσιμη περίοδος ανταγωνισμού πατάτας με ζιζάνια (η περίοδος κατά την οποία ο αγρός πρέπει να είναι απαλλαγμένος από την παρουσία ζιζανίων):

• Το διάστημα από την 3η - 6η εβδομάδα από το φύτρωμα της πατάτας
• Ζιζάνια που φυτρώνουν μετά δεν επηρεάζουν άμεσα την απόδοση της πατάτας, αλλά έμμεσα, και μολύνουν το έδαφος με τους σπόρους τους-πρόβλημα για τις επόμενες καλλιέργειες. Η έμμεσες επιδράσεις αφορούν πχ. στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών υγρασίας για την ανάπτυξη μηκυτολογικών ασθενειών, σε μηχανικές ζημιές στους κονδύλους, σε δυσκολίες στη συγκομιδή, όπως και στην ύπαρξη φυτών-ξενιστών για την ανάπτυξη εντομοπαθογόνων.

---

 

Κλείσιμο φυτών

• Τα φυτά να παραχώνονται, έτσι ώστε οι κόνδυλοι να βρίσκονται πάντα σε βάθος τουλάχιστον 10-15εκ. Οι προσβολές των κονδύλων στο χωράφι από περονόσπορο γίνονται με κονίδια που εισέρχονται στο έδαφος με το νερό της βροχής ή του ποτίσματος. Αν εφαρμόζεται παράχωμα επιβάλλεται και δεύτερη προφυτρωτική εφαρμογή ζιζανιοκτόνου (μετά το παράχωμα).
• Καλό ειναι να γινονται επεμβάσεις για περονόσπορο, αλτερνάρια.

---

 

Αύξηση – Ωρίμανση κονδύλων

• Συνέχιση της προστασίας των φυτών όπου έχει εκδηλωθεί περονόσπορος- αλτερνάρια και ιδιαίτερα στη φθινοπωρινή καλλιέργεια. Η παρουσία των ασθενειών στην καλλιέργεια εκθέτει σε κίνδυνο μόλυνσης τους κονδύλους πριν και κατά την εξαγωγή τους, η οποία θα εκδηλωθεί κυρίως κατά την αποθήκευση.
• Η άρδευση να συνεχίζεται σε κανονικά διαστήματα ακόμα και μετά την ξήρανση των φυτών. Οι ρωγμές που δημιουργούνται στο έδαφος από ακανόνιστα ποτίσματα εκθέτουν τους κονδύλους εκτός από εντομολογικούς εχθρούς (φθοριμαία) και σε μολύνσεις από σπόρια περονοσπόρου και αλτερνάριας.

---

 

Συγκομιδή - Αποθήκευση

Είναι πολύ σημαντικό οι κόνδυλοι να συγκομίζονται νωρίς, γιατι οι προνύμφες του Σιδηροσκούληκα προσβάλλουν τους ώριμους κονδύλους. και να γινετε καταστροφή επιζήσαντων ζιζανίων πριν σποροποιήσουν.

• Απομάκρυνση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας ,στελεχών και κονδύλων, από τα χωράφια μετά τη συγκομιδή.
• Καταστροφή αυτοφυών σολανωδών – φυτά εθελοντές.
• Αποφυγή μεταφοράς προσβεβλημένων κονδύλων στις αποθήκες.
• Καταστροφή προσβεβλημένων κονδύλων στις αποθήκες.
• Καθαρισμός αποθηκών και μέσων συσκευασίας και χρήση μεταλλικών δικτύων στα παράθυρα.
• Διατήρηση της θερμοκρασίας κάτω των 10°C στις αποθήκες.

Η συγκομιδή να γίνεται μετά την ξήρανση του υπέργειου μέρους των φυτών είτε με φυσικό τρόπο (φυσιολογική γήρανση) είτε με τεχνητό (εφαρμογή ζιζανιοκτόνου).

Το μέτρο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη φθινοπωρινή καλλιέργεια και για τις καλλιέργειες που έχει εκδηλωθεί ο περονόσπορος.

Η συγκομιδή καλό ειναι να γίνεται περίπου 10-15 ημέρες μετά την ξήρανση του υπέργειου μέρους των φυτών. Είναι το χρονικό διάστημα μετά από την ξήρανση που χρειάζονται οι κόνδυλοι για να «ψηθεί η φλούδα». Η επιδερμίδα των κονδύλων δεν αποκολλάται εύκολα και αυξάνει η ανθεκτικότητα στις ασθένειες.

Η συγκομιδή να γίνεται με ξηρό καιρό και να ακολουθεί προσεκτική διαλογή των υγιών από τους ασθενείς - τραυματισμένους κονδύλους, οι οποίοι πρέπει να καταστρέφονται αμέσως, μαζί με τα υπολείμματα της καλλιέργειας. Με το μέτρο αυτό αποφεύγουμε την μεταφορά μολυσμένων κονδύλων στην αποθήκη και μειώνουμε συγχρόνως τα μολύσματα των ασθενειών για την επομένη καλλιεργητική περίοδο.

Ανάμεσα στις καλλιεργητικές περιόδους

• Σε εδάφη με ιστορικό μολύνσεων καλό ειναι να εφαρμόζεται τουλάχιστον τριετής εναλλαγή της καλλιέργειας με σιτηρά ή ψυχανθή (αμειψισπορά) παράλληλα με θερινά βαθιά οργώματα. Η χημική καταπολέμηση των μολυσμένων εδαφών πέρα από το υψηλό κόστος δεν εξασφαλίζει ικανοποιητικά την απολύμανση τους.
• Για νηματώδεις του γένους Globodera αμειψισπορά (εξαιρούνται άλλα σολανώδη) διάρκειας 4 - 7 χρόνων.
• Μείωση του χρόνου αμειψισποράς μπορεί να γίνει με την καλλιέργεια ανθεκτικών ποικιλιών πατάτας. Οι εμπορικές ποικιλίες πατάτας έχουν ανθεκτικότητα μόνο στους παθότυπους Ro1 και Ro4 του G. rostochiensis, ενώ προσβάλλονται από άλλους παθότυπους του G. rostochiensis και όλους τους παθότυπους του G. pallida.
• Για νηματώδεις του γένους Meloidogyne, πρακτικά καμία αμειψισπορά δεν είναι αποτελεσματική, λόγω του μεγάλου εύρους ξενιστών.
• Κατά την καλλιέργεια του αγρού, θα πρέπει τα μηχανήματα να είναι καθαρά και να μην φέρουν υπολείμματα χώματος από άλλα χωράφια που είναι πιθανόν μολυσμένα.
• Διατήρηση του αγρού καθαρού από ζιζάνια τόσο κατά την καλλιέργεια όσο και στο διάστημα μεταξύ των καλλιεργειών.
• Διατήρηση του αγρού καθαρού από ζιζάνια και αυτοφυή φυτά πατάτας. Αποτελούν καλούς ξενιστές των νηματωδών του γένους Meloidogyne και) του γένους Globodera